Những món ăn ngày Tết tưởng chừng như đơn giản nhưng lại được ông cha ta gửi gắm vào đó biết bao ý nghĩa. Đặc biệt, tại mỗi vùng miền khác nhau, những món ăn lại mang ý nghĩa riêng. Nhân dịp Tết đến xuân về, hôm nay Nguyên Khôi sẽ cùng các bạn đi khám phá ý nghĩa các món ăn ngày Tết truyền thống 3 miền.
Ý nghĩa các món ăn ngày Tết cổ truyền miền Bắc
Ở miền Bắc, mâm cỗ ngày Tết lúc nào cũng phải có 4 bát 4 đĩa. Đó là không kể xôi, nước chấm và dưa hành, tượng trưng cho tứ trụ, 4 mùa, 4 hướng. Theo truyền thống, các món đựng trên đĩa sẽ được dùng trước, còn những món bày trong bát thì dùng sau.
Thịt nấu đông – Món ăn biểu tượng cho sự hòa hợp, gắn kết
Thịt đông là món ăn không thể thiếu trong mâm cơm của người miền Bắc mỗi dịp Tết đến. Sự hòa quyện của các nguyên liệu trong đó thể hiện sự hòa hợp, gắn kết, yêu thương của các thành viên trong gia đình. Không những vậy, màu sắc trong trẻo còn mang ý nghĩa hy vọng một năm mới may mắn, thuận lợi sẽ đến với gia đình.
Món thịt nấu đông chủ yếu được chế biến từ chân giò lợn, tai heo hoặc thịt gà. Khi ăn, bạn sẽ cảm nhận được độ ngậy và cảm giác lành lạnh lạ miệng. Tuy nhiên, do có chứa nhiều chất béo và chất đạm nên nếu ăn nhiều, sẽ dễ bị khó tiêu, tăng cân. Vì vậy, tốt nhất khi ăn bạn nên ăn kèm với dưa hành hoặc rau xanh để giúp cơ thể tiêu hóa dễ dàng.
Bánh chưng – Bày tỏ lòng biết ơn cha ông
Bánh chưng là linh hồn của ngày Tết và là món ăn có lịch sử lâu đời của nước ta. Những chiếc bánh vuông vức, được gói khéo léo không chỉ tượng trưng cho trời đất mà còn thể hiện lòng thành của con cháu với tổ tiên. Ở miền Bắc, cứ mỗi dịp tháng Chạp, các thành viên trong gia đình lại quây quần bên nồi bánh ấm áp. Cùng kể nhau nghe những dự định tương lai và nhiều câu chuyện khác.
Thịt gà – Ấm no, an khang
Thịt gà là một trong những món ăn quan trọng trong mâm cỗ cúng Tết của người miền Bắc. Theo truyền thống, thịt gà luộc thường để nguyên con. Sau khi cúng, chúng sẽ được chặt nhỏ, dùng chung với muối tiêu và lá chanh. Nhiều người còn tin rằng, gà luộc tượng trưng cho sự ấm no, an khang và mong muốn một năm mới đủ đầy.
Không những vậy, đây còn là món ăn rất tốt cho sức khỏe dịp Tết bởi trong thịt gà có chứa rất nhiều dưỡng chất. Cụ thể như albumin, chất béo, vitamin A, B1, B2, C, E, canxi, phốt pho, sắt, …
Ngoài ra, hàm lượng protein và phức hợp của amino axit có trong thịt gà còn tác động tích cực đến não bộ. Làm phấn chấn tinh thần, giảm căng thẳng, sự lo lắng, giúp cải thiện huyết áp và nhịp tim.
Giò chả – Phúc lộc đầy nhà
Theo quan niệm dân gian, giò chả là món ăn tượng trưng cho sự phú quý, sang trọng, phúc lộc. Do vậy, không biết từ bao giờ, món ăn này đã được chọn để khởi đầu cho năm mới. Giò chả thường được ăn kèm với dưa hành, chấm nước mắm, được nhiều người mong chờ trong những ngày Tết.
Ý nghĩa các món ăn ngày Tết cổ truyền miền Trung
Khác với miền Bắc, mâm cỗ ngày Tết ở miền Trung thường khá đơn giản. Các món ăn được chia vào bát và bày biện trong mâm. Tất cả thể hiện tinh thần tiết kiệm và san sẻ. Các món ăn ngày Tết của người miền Trung thường xoay quanh các món cuốn và rau. Bên cạnh đó, còn có các món kho mặn hoặc món hấp như tôm rim, thịt kho tàu, thịt ngâm, …
Măng khô kho – Vạn sự tốt lành
Măng khô kho là món ăn ngày Tết đặc trưng tại miền Trung. Vị măng quyện cùng vị béo của thịt làm những ai từng nếm qua không thể nào quên được. Để chế biến, bạn ngâm măng khô cho mềm, xé nhỏ, thịt heo chọn loại ngon, xào săn lại rồi cho vào nồi kho chung với măng. Khi ăn, bạn có thể cuốn cùng với bánh tráng, rau sống và chấm nước măng kho.
Tré – Gia đình hòa thuận
Ngày xưa, tré là món ăn chỉ dành cho bậc vua chúa, vương giả. Nhưng hiện nay, món ăn này đã trở thành món ăn ngày Tết của người miền Trung. Tré được chế biến từ tai, mũi heo, thịt ba chỉ ram vàng thái thành sợi nhỏ, kết hợp cùng củ riềng, tỏi, thính và lá ổi. Tạo thành món ăn hấp dẫn và độc đáo vào dịp ngày Tết.
Ý nghĩa các món ăn ngày Tết miền Nam
Mâm cỗ ngày Tết của người miền Nam thường được ứng dụng theo triết lý ngũ hành âm dương: Kim – Mộc – Thủy – Hỏa – Thổ. Theo đó, mỗi món ăn trong mâm cúng đều mang một tính chất thể hiện 1 trạng thái ngũ hành. Đồng thời giúp cân bằng năng lượng trong cơ thể.
Thịt kho tàu – Sum vầy ấm cúng
Nếu ở miền Bắc có món thịt đông thì ở Nam bộ lại có món thịt kho tàu. Với vị đậm đà, màu sắc bắt mắt, món ăn này tượng trưng cho sự ấm cúng, sum vầy. Sự hòa hợp của các nguyên liệu đồng thời cũng thể hiện sự yên vui, hòa thuận. Đặc biệt, người miền Nam còn vận dụng linh hoạt nguyên lý hài hòa âm dương. Bởi trứng vịt tròn tượng trưng cho dương, khối thịt vuông tượng trưng cho âm.
Củ kiệu ngâm – Tiền bạc đầy nhà đủ đầy
Củ kiệu ngâm là món ăn ngày Tết đặc trưng của người Nam bộ, tượng trưng cho tiền bạc, sự vinh hoa, phú quý dịp năm mới.
Ngoài ra, theo nguyên lý ngũ hành, món thịt kho trứng ứng với hành Thủy, còn món củ kiệu ngâm có vị chua, ứng với hành Mộc. Ăn hai món này với nhau sẽ tạo nên sự hài hòa, không mặn, không ngấy, lại chẳng quá chua. Đúng với nguyên tắc ngũ hành là Thủy và Mộc bổ trợ cho nhau.
Khổ qua nhồi thịt – Muộn phiền tan biến
Canh khổ qua cũng là một món ăn dịp Tết cổ truyền đặc trưng tại miền Nam. Với vị ngọt đậm đà của thịt hầm cùng nước súp điểm xuyết vị đắng của khổ qua. Ngoài ra, ăn khổ qua nhồi thịt cũng là một cách chơi chữ của người Nam bộ với ước mong mọi khó khăn, khổ ải năm cũ sẽ qua đi để đón mừng một năm mới tốt đẹp hơn.
Hiểu hết ý nghĩa các món ăn ngày Tết, bạn sẽ có thể chuẩn bị được 1 mâm cỗ vừa ngon, vừa ý nghĩa cho gia đình. Chúc bạn và gia đình đón Tết đoàn viên, hạnh phúc, sung túc! Cùng với tủ nấu cơm Nguyên Khôi tìm hiểu thêm nhiều bài viết hấp dẫn về các món ăn ngày tết khác ngay tại trang chủ nhé.
